Umowy na czas określony – nowe regulacje w 2016 roku

22 lutego 2016 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 1220), która przewiduje nowe regulacje odnośnie zawierania umów na czas określony. Od tej daty przepisy KP będą przewidywały jedynie trzy rodzaje umów o pracę:
– umowa na okres próbny,
– umowa na czas określony
– umowa na czas nieokreślony

Jeśli chodzi o umowę zawieraną na okres próbny to z przepisów zostaje wykreślony zapis mówiący o tym, że każda umowa może być poprzedzona umową na czas okres próbny, ponieważ celem takiej umowy ma być sprawdzenie możliwości zatrudnienia i kwalifikacji, aby ocenić czy dany pracownik sprawdzi się w określonym stanowisku. Nowe przepisy umożliwiają również zawieranie umów na okres próbny z tym samym pracownikiem w przypadku, kiedy pracownik ma być zatrudniony do wykonywania innego rodzaju pracy. Jeśli pracownik ma być zatrudniony do wykonywania tego samego rodzaju pracy po upływie co najmniej 3 lat od wygaśnięcia lub rozwiązania poprzedniej umowy o pracę, dopuszczalne jest ponowne zawarcie umowy na okres próbny, ale tylko raz. Należy również przypomnieć, że tego typu umowa podobnie jak obecnie nie będzie wliczana do limitu umów zawieranych na czas określony.

Jedną z najważniejszych zmian jest ograniczenie czasowe zawieranych umów na czas określony. Po 26.02.2016 r. łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy nie może przekroczyć 33 miesięcy, a łączna liczba takich umów nie może przekroczyć trzech. Bez znaczenia będzie również przerwa pomiędzy zawartymi umowami. Obecnie po upływie miesiąca od zerwania poprzedniej umowy zawartej na czas określony, nie wlicza jej się do trzech umów tego rodzaju, które powodowałyby wystąpienie umowy na czas nieokreślony. Podsumowując od 22 lutego 2016 r. zawarcie czwartej umowy na czas określony, będzie równoznaczne z zawarciem umowy na czas nieokreślony. Przedstawione powyżej limity nie będą obowiązywały w sytuacji zawarcia umowy na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w przypadku wykonywania pracy o charakterze dorywczym bądź sezonowym, gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie oraz kiedy wykonywana praca ma charakter sezonowy bądź dorywczy.

Warto również zauważyć, że umowa na zastępstwo będzie mogła być zawierana jako rodzaj umowy na czas określony. Nie mają tutaj zastosowania ograniczenia dotyczące okresu i ilości umów.

Ustawodawca poprzez przepisy przejściowe założył, że po wejściu w życie zmian stare przepisy, będą miały zastosowanie do:
– umów trwających w dniu wejścia w życie ustawy, jeśli przed tym dniem zostały wypowiedziane ,
– umów zawartych na czas okres do 6 miesięcy, zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy , które w swojej treści nie przewidywały możliwości ich rozwiązania z zachowaniem 2 tygodniowego okresu wypowiedzenia.

Ponadto do 33 miesięcznego okresu zatrudnienia wliczany będzie okres zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony przypadający po dniu wejścia w życie ustawy. Taka umowa będzie traktowana jako pierwsza umowa z trzech, albo jako druga umowa, jeśli została zawarta jako druga umowa w rozumieniu art. 25(1) KP, przed wprowadzeniem zmian.

Zmiany nastąpią również w okresach wypowiedzenia umów zawartych na czas określony. Umowa na czas określony będzie mogła być wypowiedziana niezależnie od okresu na jaki została zawarta. Zostanie uchylony przepis, który umożliwia stronom przewidzenie wcześniejszego rozwiązania umowy z dwutygodniowym wypowiedzeniem przy zawieraniu umów na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy. Od tej chwili okres wypowiedzenia umowy na czas określony zostanie zrównany z okresem wypowiedzenia na czas nieokreślony. Zostaną one uzależnione od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i tym sposobem będą wynosiły:
– 2 tygodnie, w przypadku zatrudnienia krótszego niż 6 miesięcy
– 1 miesiąc, gdy pracownik był zatrudniony na co najmniej 6 miesięcy
– 3 miesiące, jeśli zatrudnienie pracownika wynosiło co najmniej 3 lata.
Nowe przepisy nie przewidują jednak obowiązku uzasadnienia wypowiedzenia w przypadku umów na czas określony. Tyczy się to również umów na zastępstwo, które dziś można wypowiedzieć z 3 dniowym okresem wypowiedzenia. Ustalając okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, której wypowiedzenie następuje po dniu wejścia w życie nowych regulacji, nie uwzględnia się okresów zatrudnienia u pracodawcy, które miały miejsce przed wejściem w życie ustawy. Warto również dodać, że nie uległy zmianie uprawnienia pracownika z tytułu naruszenia przepisów o wypowiadaniu umów terminowych – w dalszym ciągu pracownik będzie mógł żądać wyłącznie odszkodowania, a nie przywrócenia do pracy.

Nowy tekst ustawy dostępny jest pod adresem: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150001220
Opracowanie: Marta Dębiak-Bartosewicz, Anna Gawlik