CO NOWEGO W PROCEDURZE CYWILNEJ OD LIPCA? (CZĘŚĆ II)

Począwszy od 1 lipca 2023 r. zmianom uległy regulacje kodeksu postępowania cywilnego dotyczące kosztów procesu. Zgodnie z nowym brzmieniem art.  98 § 1 ¹ k.p.c., o obowiązku zapłaty odsetek od kosztów procesu sąd orzeka z urzędu. Aktualny art. 98¹ § 1 KPC stanowi, że do niezbędnych kosztów procesu zalicza się koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd. W przypadku mediacji prowadzonej z inicjatywy sądu koszty mediacji są składnikiem kosztów sądowych, a zatem zwolnienie strony postępowania sądowego od kosztów sądowych powoduje przejęcie przez Skarb Państwa obowiązku pokrycia kosztów związanych z prowadzeniem mediacji.

Nowelizacja podnosi próg kwotowy wartości przedmiotu sporu, który decyduje o właściwości rzeczowej sądu okręgowego, z 75 000,00 zł do 100 000,00 zł. Wyjątkiem są sprawy alimentacyjne, o naruszenie posiadania oraz o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżonków, jak również sprawy rozpoznawane w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Zmiana ta będzie obowiązywała tylko w odniesieniu do spraw, które zostaną złożone po wejściu w życie nowelizacji. W toku prac nad projektem ustawy, pojawiły się postulaty, aby ww. próg kwotowy był nawet wyższy niż 100 000,00 zł. Niemniej jednak ustawodawca, wobec protestów sądów rejonowych, utrzymał rozpoznanie spraw o wartości przedmiotu sporu powyżej tej kwoty w gestii sądów okręgowych.

W związku ze zmianą art. 49 § 2 k.p.c., obecnie za przesłankę wyłączenia sędziego nie uważa się wyrażenia przez sędziego poglądu co do prawa i faktów przy wyjaśnianiu stronom czynności sądu, nakłanianiu stron do ugody lub udzielaniu pouczeń. Sędziowie bardziej swobodnie będą mogli zatem wypowiadać się c odo swojego poglądu na daną sprawę.

Lipcowa nowelizacja wprowadza również zupełnie nowe postępowanie z udziałem konsumentów, uregulowane w art. 458¹⁴ – 458¹⁶ k.p.c. Przepisy wprowadzają nową obok postępowania w sprawach gospodarczych, prekluzję procesową. Przedsiębiorca będzie zobowiązany do przedkładania całego materiału dowodowego już na początku postępowania. Jeżeli przedsiębiorca przed wytoczeniem powództwa nie podejmie próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyli się od udziału w niej lub będzie uczestniczyć w niej w złej wierze, sąd może obciążyć go kosztami procesu w całości lub części niezależnie od wyniku sprawy, a w uzasadnionych przypadkach – nawet podwyższyć koszty dwukrotnie 458¹⁶ k.p.c. Postępowanie będzie miało aktualnie największe znaczenie w tzw. sprawach frankowych.

Autor: r.pr. Aleksandra Ostrowska